Het eerste waar je je van bewust moet zijn bij het creëren van je dreamteam! Vaak vind je iemand in je netwerk of via via. Maar is deze persoon de juiste voor jou? Past deze persoon wel bij jou? Vaak willen we snel ontlast worden zodat we door kunnen met onze business. We zijn dan geneigd om te zien wat we willen zien. Dit verschijnsel is heel bekend en noemt men ook wel het ‘halo’ of ‘horn’ effect. Hierover kun je meer lezen in mijn blog.
Je krijgt het als ondernemer steeds drukker. Het aantal klanten neemt toe, je omzet stijgt gelukkig ook maar je werkdruk wordt ook groter. Je voelt dat het tijd wordt om werk uit te besteden. Misschien denk je erover om iemand in dienst te nemen. Allemaal met als doel dat het werk waar jij niet aan toekomt en waar je geen energie van krijgt uit handen wordt genomen.
Een spannend moment toch zo’n volgende stap in je onderneming?!
Hoe vind je iemand die het werk dat jij wilt dat diegene doet, goed doet? In de meeste gevallen vinden ondernemers hun eerste medewerkers via het eigen netwerk. De valkuil hierin ligt in het feit dat je zo graag het werk wilt overdragen dat je allang blij bent als je degene een beetje aardig vindt en denkt dat hij/zij het wel kan.
Inhuren of uitbesteden
Ik zie het keer op keer. Ondernemer en potentiele nieuwe medewerker vinden elkaar leuk en denken wel dat het wat wordt. Net als in een relatie. De eerste indruk is goed en je gaat een soort van datingperiode aan. Echter, dit is different shit. Als ondernemer heb je geen tijd om te daten. Jij wilt door met je onderneming en het werk moet gedaan worden. Natuurlijk wil je degene wegwijs maken, maar hoe fijn is het als degene zelfstandig aan de gang kan?
Ik vergelijk het dan ook altijd met de sportmetafoor. Iemand kent het spel, de spelregels en heeft een bepaalde mate van ervaring. Afhankelijk van je doel, heb je tijd om iemand op te leiden of heb je iemand nodig die snel en effectief aan de gang gaat.
Als ondernemer ben jij van nature naar buiten gericht. Dat wat nodig is in de interne organisatie als administratie, het organiseren en plannen van zaken waar veel tijd in gaat zitten, zijn o.a. van die zaken waarin je zo snel mogelijk ontlast wilt worden als je je dit kunt veroorloven. Jij kunt meer tijd aan je klanten besteden en waarde leveren en je wilt vertrouwen op het feit dat verder alles geregeld is en wordt op de manier zoals dat bij jou persoon en je business past.
Zo kun je ook het proces van deze match overlaten aan een HR Professional. Zo iemand als ik.
De eerste indruk
Wanneer we iets heel graag willen, zoals zo snel mogelijk werk aan iemand willen uitbesteden of iemand in dienst nemen, spelen er verschillende dynamieken mee waar we ons vaak niet van bewust zijn. Dit kennen we bijvoorbeeld wanneer we mensen voor het eerst ontmoeten. De zogenaamde eerste indruk.
In minder dan 2 seconden is onze eerste indruk gevormd. Welke betekenis geven we hieraan en komt dit overeen met de realiteit?
Een voorbeeld
Er komt iemand binnen. Je ziet deze persoon en draagt dezelfde type kleding die jij leuk vindt en kijkt een beetje nors. Jullie wisselen een blik uit en de persoon geeft je een glimlach. Vervolgens gooit degene de deur net even te hard dicht. Kans dat je denkt ‘dat ging vast per ongeluk en had vast parkeerfrustraties.’ Vervolgens neemt degene plaats bij jou aan tafel voor een gesprek en jullie starten het gesprek.
Ander voorbeeld.
Er komt iemand binnen vriendelijk kijkend, totaal niet je type, beetje onverzorgd. Jullie wisselen een blik uit en de persoon geeft je een glimlach. Vervolgens gooit degene de deur net even te hard dicht. Kans dat je denkt ‘wat een manieren, doet degene dat vaker?’ Vervolgens neemt degene plaats bij jou aan tafel voor een gesprek en jullie starten het gesprek zij het met enige terughoudendheid. Herkenbaar?
Het zegt niets over de kennis, kunde en de match met deze persoon. Wel zijn we als mens al belast met onze vooroordelen. Hoe ons brein en dit psychologisch werkt lees je in dit blog.
Primitieve zoogdieren brein
Waarom laten we onze eerste indruk bepalend zijn? Dit komt voort uit onze evolutie. De eerste indruk was bepalend om gevaar te signaleren en daarop meteen actie te kunnen nemen. Dit primaire deel van ons brein dat naar zeggen 500 miljoen jaar oud is en ook wel reptielenbrein wordt genoemd, is hier verantwoordelijk voor. Op het gebied van sociale- en werkrelaties spelen lichaamstaal en intuïtie een belangrijke rol.
Dagelijks oordelen we meer dan we denken op basis van iemands uiterlijk, lichaamstaal, omdat dit ons onbewust veel informatie oplevert. Dit hebben we immers al 500 miljoen jaar zo gedaan.
Cognitieve mensen brein (neocortex)
In deze nieuwe tijd hebben we echter ook ons cognitieve brein en weten we meer over de neurologie en andere aspecten van intuïtie. In het menselijke brein spelen zich de gedachten, taal, bewustzijn en rationeel-cognitieve reacties af. Met dit deel van onze hersenen kunnen we bewuste keuzes maken. Als we dit in verbinding stellen met ons hart en onze intuïtie, dan neem je kloppende en duurzame besluiten. We hebben het dan over de intuïtie van het innerlijk weten. Daarover in een andere blog meer.
Ook de intuïtie vanuit het onderbuikgevoel komt voort uit de primaire reactie op de vraag: “is het veilig?”. Om ons niet te laten leiden door onze intuïtie is bijna onnatuurlijk. We zijn dan ‘bang’ om de verkeerde keuzes te maken. Deze indruk baseren we dan ook vanuit angst. Soms een goede en soms een slechte raadgever. In het geval om te beoordelen of je het werk aan iemand wil overlaten wil ik je in dit blog graag bewust maken van welke dynamieken meespelen in je beslissing zodat je hier krachtige bewuste keuzes in kunt maken.
Een andere psychologische factor die meespeelt waar we ons vaak niet bewust van zijn is het halo- of horneffect.
Het halo- en horneffect
In 1920 deed de psycholoog Edward Thorndike empirisch onderzoek naar het zogenoemde effect van een eerste indruk en de acties die we hier vervolgens op nemen. Thorndike toonde het verschijnsel aan dat de aanwezigheid van één bepaalde positieve kwaliteit die door jou wordt waargenomen ook er toe (ver)leidt dat je andere positieve kwaliteiten ook verwacht aanwezig te zullen zijn bij deze persoon.
Zo kun je dus een goed ‘gevoel’ bij iemand hebben. Herkenning van iemand die dit werk ook goed doet of welke associatie je bij de eerste indruk maakt, we plakken er vervolgens allemaal vooroordelen aan iemands karakter of geschiktheid aan vast. Terwijl dit vaak slechts op één of een gering aantal eigenschappen is gebaseerd die je hebt waargenomen. Vervolgens zoeken we bevestiging van die vooroordelen in andere eigenschappen. Zo ontstaat er een vertekend beeld.
Thorndike noemde dit het halo-effect en wordt ook wel cognitieve bias (vooringenomenheid) genoemd. De vooringenomenheid (bias) die mensen hebben in hun denkproces (cognitief).
Hij beschreef in zijn onderzoeksverslag onder andere hoe mensen grove inschattingsfouten maken bij het beoordelen van het karakter. Het effect gaat zelfs zo ver dat mensen minder of lagere straffen krijgen in de rechtszaal (Efran, 1974).
Je kunt je dus voorstellen dat jouw potentiële nieuwe teamlid na het maken van een goede indruk, een goede kans van slagen heeft en alle credits krijgt. Omdat je degene al kent of via een warme relatie komt. Vervolgens neem je de persoon aan en het blijkt dat het niet helemaal loopt. Onder het mom van ‘iedereen maakt wel eens een foutje’ ga je met elkaar door en kun je het gemakkelijk loslaten. Totdat de frustratie of ergernis blijft en je neemt uiteindelijk afscheid. Je moet weer op zoek naar een nieuwe medewerker. Het kost je tijd, geld en energie en je baalt dat het niet is gelukt. Jij wilt nu echt een goede match aantrekken!
Het horneffect
Hetzelfde gebeurt als wij een negatieve indruk van iemand hebben. Automatisch scannen wij onze hersenen af om te kunnen onderbouwen en te bevestigen dat deze persoon dus niet geschikt is. Stel echter dat deze persoon net een slechte moeilijke dag had? Het kan ook zijn dat deze persoon direct in je allergiezone zit. Als je dan maar met z’n tweeën werkt is het een no go. Weet echter wel dat zo’n persoon ook super complementair kan zijn en precies die dingen zou willen doen die jij absoluut niet meer wil doen. Dus denk goed na over welk werk je degene wil laten doen.
Het kan fijn zijn om iemand van buitenaf mee te laten kijken in dit proces. Dit is wat ik ook voor veel van mijn klanten doe. Check hiervoor: Jij en je dreamteam.
Het Halo- en horneffect beïnvloedt zo alle volgende indrukken die de persoon achterlaat in negatieve of positieve zin.
Hoe graag we het ook willen, wij mensen zijn niet objectief bij het vormen van ons oordeel. Zo zijn we nu eenmaal gewired. Externe factoren beïnvloeden onze keuzes, beslissingen en meningen. Nu je hier zo bewust van bent, is het hopelijk ook makkelijker te accepteren en heb je nu de keuze hoe je hier mee kunt omgaan.
Test jezelf
Oefening: wie zitten er in jouw Halo en Horn categorie?
- Neem iemand in gedachten die tot de Halo-categorie (echt leuk) behoort;
- Benoem 5 positieve eigenschappen van deze persoon;
- Benoem vervolgens 5 ‘storende’ eigenschappen van deze persoon.
Hoe ging het beantwoorden van deze vragen? Welke ging makkelijk en welke minder makkelijk?
- Neem nu iemand in gedachten die tot de Horn-categorie (allergie) behoort.
- Benoem nu 5 positieve eigenschappen van deze persoon,
Hoe ging het beantwoorden van deze twee vragen?
Waarom is het belangrijk je hiervan bewust te zijn?
- Uitbesteden van werk
- Iemand in dienst nemen: werving en selectie
- Ontwikkeling of afscheid nemen
- Waardering (salaris)
Nu je dit weet hoe kun je ermee omgaan?
- Accepteer dat je vooroordelen hebt en laat deze allemaal voorbijkomen;
- Sta er totaal open voor;
- Je kunt er zelfs nog een schepje bovenop doen en deze eigenschappen zodanig uitvergroten dat het niet realistisch meer is. Dit helpt je om er ook afstand van te nemen en opnieuw te kijken.
- Wat gebeurt er als je deze vooroordelen laat varen?
- Wat als deze vooroordelen niet waar zijn?
- Laat je verrassen, verwonderen
Hoe je de wereld ziet is up to you.
